Samen in kleine groepjes een matras maken, zoals mijn vader dat deed in de matrassenfabriek van zijn vader. Teamwork. Iedereen erkent het belang ervan, maar toch functioneert 80% van de teams onvoldoende. Teamwork lijkt moeilijk, ongrijpbaar ook. Toch zijn er een aantal redelijk eenvoudige principes waaraan je als team kunt werken waardoor echt teamwork mogelijk wordt. Het ligt niet zozeer aan die principes waardoor teams niet optimaal functioneren, maar aan onze moeite om er aan vast te houden en ze dag in dag uit in praktijk te brengen!

De principes van Teamwork

De principes voor echt teamwork zijn onder andere gebaseerd op de onderzoeken en publicaties van Patrick Lencioni. Uit het totaal van de door ons gebruikte bronnen komen de volgende 8 factoren van echt teamwork naar voren:

1. Vertrouwen. Als collega’s elkaar vertrouwen en bereid en in staat zijn zich kwetsbaar op te stellen, dan vormt dat de belangrijkste pijler voor duidelijk betere teamprestaties. Langdurig onderzoek toont aan dat meer vertrouwen leidt tot meer winst.
2. Conflictvaardigheid. De bereidheid en het vermogen om je echt uit te spreken over je mening. Als collega’s bewust de wrijving opzoeken en openlijk de strijd aangaan over ideeën, dan levert dat creativiteit en nieuwe ideeën op. Het snel aanpakken van conflicten stopt eventuele escalatie binnen het team.
3. Betrokkenheid. De bereidheid en het vermogen om afspraken glashelder te maken en te werken vanuit complete instemming. Besluiten en actieplannen worden gesteund.
4. Verantwoordelijkheid.De wil en het vermogen om elkaar aan te spreken op schadelijk gedrag en matige prestaties die het realiseren van overeengekomen activiteiten belemmeren.
5. Resultaat.De bereidheid en het vermogen van teamleden zich te concentreren op het bereiken van gezamenlijke resultaten en doelstellingen. Hierbij wordt het persoonlijk belang ondergeschikt gemaakt aan het teambelang.
6. Dialoog. een echte dialoog is een gesprek tussen twee of meer mensen, waarin een vrije gedachtewisseling plaatsvindt. Hierbij komen beiden evenwaardig aan bod en hebben beiden de kans hun standpunt of gevoelens naar voren te brengen. Er wordt bijvoorbeeld de tijd genomen goed naar elkaar te luisteren en verschillen worden ontdekt. Dialoog verrijkt de relatie, de onderlinge samenwerking en verbetert de resultaten.
7. Autonomie. Autonomie is de innerlijke vrijheid om doelgericht bij te dragen aan de systemen waarbinnen gefunctioneerd wordt. Het hebben van een bepaalde vrijheid en zelfstandigheid in het werk. De ruimte om zelf zaken te regelen binnen kaders, geeft meer motivatie.
8. Leiderschap. Een leider geeft het goede voorbeeld bij het hanteren van bovenstaande principes. Het is belangrijk dat een leidinggevende benaderbaar en transparant is en ook duidelijk aangeeft wat de richting is. De leidinggevende biedt vertrouwen en ruimte om fouten te maken. De kwaliteit van de relatie en interactie is een goede voorspeller voor resultaten op zowel het niveau van individu, team als organisatie.

Hoe brengen we in ons team op school die principes in praktijk?

Het teamtraject:

De eerste stap. Aanleiding en Analyse. In gesprek met de teamleider. Basisschool directeur bespreken we wat de aanleiding is, waar het team tegenaan loopt en wat de gewenste situatie is. Op basis daarvan wordt een plan opgesteld. Na akkoord wordt kennisgemaakt met de rest van het team, het traject toegelicht en doelen besproken.  Vervolgens wordt een gedegen analyse opgesteld;  de zogenaamde ’teamfoto’ wordt gemaakt  met behulp van de online Teamscan voor het Basisonderwijs, waarin bovenstaande 8 principes zijn verwerkt en toegespitst zijn op schoolteams. Op een (online) teamdiagnosedag worden de resultaten met elkaar besproken en een teamontwikkelplan met elkaar opgesteld, dat moet zorgen voor voortdurende focus en beweging.

De tweede stap. Het investeren in teamontwikkeltrajecten. Hiervoor bestaan verschillende mogelijkheden:

• Trainen op de de eerste 2 principes van Lencioni: vertrouwen en conflictvaardigheid.
• Trainen op andere thema’s die voorvloeien uit de teamdiagnose.

Persoonlijke coaching kan ter ondersteuning van deze programma’s geboden worden. Een mix van werkvormen, methodieken en instrumenten wordt ingezet. Vaak wordt ook gebruik gemaakt van het DISC-profiel.

Na de interventie wordt nogmaals (kostenloos) een teamfoto gemaakt met behulp van de online Teamscan voor het Basisonderwijs Hierdoor wordt zichtbaar wat de interventies hebben opgeleverd.